Ủy ban Châu Âu (EC) đã đệ trình chi tiết biện pháp tự vệ có tính tiền lệ đối với sản phẩm hợp kim sắt cho các quốc gia thành viên EU cũng như Ủy ban về các biên pháp tự vệ của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Biện pháp này áp dụng cho hợp kim sắt-managnese, hợp kim sắt-silicon, hợp kim sắt-silico-magiê và hợp kim sắt-silico-mangan. Để đưa ra biện pháp đặc biệt này, EC đã phá vỡ các quy tắc thủ tục nội bộ của chính mình để đạt được mục tiêu chính trị.
Biện pháp dự kiến bao gồm một hệ thống hạn ngạch cụ thể cho từng sản phẩm và thuế quan vượt hạn ngạch. Hạn ngạch được đặt ở mức thấp hơn 25% so với mức nhập khẩu trong ba năm qua – cụ thể nhất là năm 2022, 2023 và 2024.
Thuế quan vượt hạn ngạch sẽ được xác định theo một phương pháp tính toán phức tạp. Ủy ban EC giải thích như sau: “mức tăng thuế quan ngoài hạn ngạch được xác định bằng cách tham chiếu đến chênh lệch giữa ngưỡng giá đã thiết lập và giá nhập khẩu thực tế”.
Na Uy và Iceland bị ảnh hưởng, Ukraine được miễn trừ áp dụng
Vấn đề gây tranh cãi nhất của biện pháp mới này là áp dụng cho Na Uy và Iceland, vốn là thành viên của thị trường chung Châu Âu theo tư cách thành viên của Khu vực kinh tế Châu Âu (EEA). Hai quốc gia này là những nhà sản xuất lớn về hợp kim sắt-mangan và hợp kim-silicon.
EC lập luận rằng các điều 112 và 113 của Thỏa thuận Khu vực kinh tế châu Âu cho phép EC tiến hành các biện pháp bảo hộ khi đối mặt với “những khó khăn kinh tế nghiêm trọng”.
Các nước láng giềng EU khác như Thổ Nhĩ Kỳ, Algeria và Maroc cũng không được miễn trừ. Thụy Sĩ có thể được miễn trừ.
“Ủy ban châu Âu cho rằng biện pháp này sẽ cho phép ngành công nghiệp thép của Liên minh châu Âu giành lại thị phần và khôi phục khả năng cạnh tranh, đồng thời cho phép tiếp tục nhập khẩu từ các quốc gia EFTA (thành viên tham gia Hiệp định EEA) mà không ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại”, trong bản ghi nhớ gửi các thành viên WTO nêu rõ.
Ukraine không nằm trong diện điều tra và sẽ không bị ảnh hưởng bởi các biện pháp này.
Các nhà xuất khẩu lớn khác bị ảnh hưởng là Ấn Độ, Nam Phi, Malaysia, Hàn Quốc, Zambia, Brazil và Kazakhstan.
Các biện pháp này được đưa ra gần một năm sau khi EC mở cuộc điều tra đối với sản phẩm thép hợp kim. Cuộc điều tra ban đầu bao gồm cả các sản phẩm silic và canxi silic.
Ngành công nghiệp thép EU dường như đã vận động thành công để loại trừ các đầu vào thiết yếu này của ngành sản xuất.
Quyết định chính thức của EC về bãi bỏ các hạn chế nhập khẩu các hợp kim kim loại màu này là do “nhập khẩu silicon không tăng và canxi silic không còn được sản xuất tại Liên minh châu Âu. Do đó, hai nhóm này đã bị loại khỏi cuộc điều tra tiếp theo”.
Tự vệ – một công cụ để bảo vệ ngành công nghiệp trong bối cảnh bất ổn toàn cầu
EU từ trước đến nay vẫn rất dè dặt trong việc sử dụng các biện pháp tự vệ toàn cầu. EU đã áp dụng biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép vào năm 2019 trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump sau khi ông này áp dụng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu. Biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép này sẽ được chuyển thành biện pháp tự vệ vĩnh viễn bắt đầu từ giữa năm 2026.
Hiện tại EC sẽ sử dụng các biện pháp tự vệ như vậy để giúp các ngành công nghiệp đang suy thoái của mình đối phó với tình trạng bất ổn toàn cầu sau khi Tổng thống Trump trở lại Nhà Trắng.
Các chuyên gia của EU lập luận rằng ngành công nghiệp thép đang sa lầy trong tình trạng dư thừa công suất đáng kể trên toàn cầu. Tác động của chủ nghĩa bảo hộ mới của Hoa Kỳ đang gây thêm những cú sốc cho ngành công nghiệp này.
“Đặc biệt, Hoa Kỳ đã áp đặt các biện pháp phòng vệ thương mại mới vào tháng 3 năm 2025 đối với hợp kim thép nhập khẩu từ Brazil, Kazakhstan và Malaysia”, Ủy ban EC lập luận trong tài liệu được trình lên Tổ chức thương mại thế giới WTO.
“Ba quốc gia này nằm trong số các nhà cung cấp chính sản phẩm hợp kim sắt ferro-silicon cho EU. Việc đóng cửa thị trường Hoa Kỳ đối với các sản phẩm có xuất xứ từ các quốc gia này dự kiến sẽ chuyển hướng thêm 73.000 tấn hợp kim sắt ferro-silicon sang EU, tương đương 21% tổng sản lượng của Liên minh châu Âu vào năm 2024”, Ủy ban EC cho biết thêm.
Sau nhiều tranh cãi qua lại và việc từ bỏ các biện pháp tạm thời vào tháng 8 năm 2024 do khó khăn trong việc đạt được sự đồng thuận giữa các nước thành viên EU, sáng kiến này hiện dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 18 tháng 11 năm 2025.
Rút gọn các thủ tục
Các nước thành viên EU dự kiến sẽ sớm thông qua và biện pháp này dự kiến có hiệu lực vào ngày 18 tháng 11 năm 2025.
Chỉ có một tuần sau khi đề xuất được gửi đến các quốc gia thành viên. Ủy ban EC đã vi phạm các thủ tục nội bộ của chính mình về vấn đề này”, theo ý kiến của một luật sư kỳ cựu EU.
Ủy ban châu Âu lẽ ra phải lưu hành biện pháp này vào ngày 18 tháng 10 năm 2025. Ban đầu, họ đã đệ trình một biện pháp tương tự cho các nước thành viên vào ngày 7 tháng 10 nhưng sau đó đã rút lại. Biện pháp tự vệ này đã được trình lên Chủ tịch Ủy ban châu Âu và được thông qua với rất ít thay đổi.
Trừ khi các quốc gia thành viên không đồng ý, biện pháp này sẽ có hiệu lực trong ba năm và tối đa là tám năm theo quy định của WTO.
Vietnam Trade Section to Belgium, Luxembourg and EU. Registered in 2020. 